گزارش اردوی علمی تربیتی گروه علوم سیاسی به مشهد مقدس
گزارش اردوی علمی تربیتی مشهد مقدس گروه علوم سیاسی
اردوی علمی تربیتی مشهد مقدس گروه علوم سياسی در تاریخ ۲۱ الی ۲۴ آذر ماه ۱۴۰۳ برگزار گردید.
الف) اهداف اردو
این اردو با هدف ارتقاء سطح علمی، تربیتی و سیاسی دانش پژوهان و ایجاد بستری مناسب برای تبادل نظر و تجربیات علمی برگزار گردید. این اردو فرصتی مناسب برای آشنایی دانش پژوهان با حوزه‌های مختلف علمی، تربیتی، سیاسی و صنعتی بود. در این گزارش به پنج ضلع اصلی و مهم این اردو اشاره می‌شود؛
۱. بازدید از حوزه علمیه مانند حوزه نورالرضا نورالرضا(علیه السلام)
بازدید از حوزه علمیه نورالرضا(علیه السلام)، فرصتی بود تا دانش پژوهان با مبانی فکری و علمی حوزه علمیه خراسان آشنا شوند. این بازدید به دانش پژوهان کمک کرد تا با اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی مبتنی بر دین و مذهب نیز آشنا شده و تأثیر آن‌ها را بر سیاست‌گذاری‌های عمومی درک کنند.
۲. بازدید از دانشگاه‌هایی همچون دانشگاه فردوسی:
بازدید از دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور، فرصتی برای آشنایی با روش‌های آموزشی و پژوهشی در رشته‌های مختلف علوم سیاسی بود. این بازدید به دانش پژوهان کمک کرد تا با تجربیات علمی دیگر دانشگاه‌ها و مراکز علمی آشنا شوند و از امکانات و منابع آموزشی آن‌ها بهره‌مند گردند.
۳. دیدار با علما مانند آیت‌الله علم الهدی و استفاده از بیانات اندیشه سیاسی ایشان:
دیدار با علما و شخصیت‌های برجسته دینی مانند آیت الله واسطی و به ویژه آیت‌الله علم الهدی، فرصتی ایجاد نمود تا دانش پژوهان از بیانات و اندیشه‌های سیاسی ایشان بهره‌مند شوند. این دیدار توانست به دانش پژوهان کمک کرد تا درک عمیق‌تری از ارتباط بین دین و سیاست پیدا کرده و از تجربیات و نظرات ایشان در زمینه‌های مختلف سیاسی استفاده نمایند.
۴. دیدارهای صنعتی مانند بازدید از مرکز هوا خورشید و موسسه رشد:
برگزاری دیدارهای صنعتی از جمله بازدید از مرکز هوا خورشید و موسسه رشد، به دانش پژهان این فرصت را مهیا ساخت تا با دستاوردهای علمی و فناوری در زمینه‌های مختلف آشنا شوند. این بازدیدها می‌تواند به دانش پژوهان کمک کند تا ارتباط بین علم و صنعت را درک کنند و به اهمیت پژوهش‌های کاربردی پی ببرند.
5. گپ و تبادل درون گروهی با اساتید و دانش‌پژوهان گروه:
برگزاری جلسات گپ و تبادل نظر درون گروهی با اساتید و دانش‌پژوهان، فرصتی مناسب برای بحث و تبادل نظر در زمینه‌های مختلف علمی و سیاسی ایجاد نمود. این جلسات توانست به تقویت روحیه همکاری و همفکری بین دانش پژوهان و اساتید کمک کند و زمینه‌ساز ایجاد ایده‌های نوین در حوزه علوم سیاسی باشد.
ب) برنامه های اردو
اولین روز این اردو با هدف بازدید از آثار و دستاوردهای علمی «بنیاد پژوهش آستان قدس رضوی» و برگزاری پیش نشست علمی چهارمین اجلاس ملی مهدویت و انقلاب اسلامی برنامه‌ریزی شده بود. از جمله دلایل انتخاب این مرکز برای بازدید می توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱.تولید آثار مرتبط با علوم سیاسی:
بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به عنوان یک مرکز پژوهشی معتبر، آثار و پژوهش‌هایی تولید می‌کند که به طور مستقیم با حوزه علوم سیاسی مرتبط است. این آثار می‌توانند به دانش پژوهان و پژوهشگران گروه علوم سیاسی کمک کنند تا با مباحث روز و چالش‌های موجود در این حوزه آشنا شوند و از نتایج پژوهش‌های بنیاد بهره‌برداری کنند.
2. تمایل به تعامل با موسسه:
بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به دنبال ایجاد تعاملات علمی و پژوهشی با موسسات آموزشی و پژوهشی است. این تمایل به همکاری می‌تواند به تبادل تجربیات و اطلاعات علمی بین دو نهاد منجر شود و زمینه‌ساز پروژه‌های مشترک پژوهشی گردد. این نوع همکاری می‌تواند به ارتقاء سطح علمی هر دو طرف کمک کند.
۳. حضور جناب دکتر کریمی(دانش پژوه سابق موسسه):
جناب دکتر کریمی، یکی از دانش‌پژوهان سابق موسسه، به عنوان یک شخصیت علمی و پژوهشی شناخته شده، می‌تواند پل ارتباطی مؤثری بین گروه علوم سیاسی و بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی باشد. تجربیات و دانش ایشان در زمینه‌های مختلف علمی می‌تواند به تسهیل فرآیند همکاری و تعاملات علمی کمک کند و به ایجاد روابط مستحکم‌تری بین دو نهاد منجر شود.
۴.حمایت از پژوهش‌های اسلامی:
بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به پژوهش‌های اسلامی و اجتماعی توجه ویژه‌ای دارد و می‌تواند به گروه علوم سیاسی در زمینه‌های مرتبط با اندیشه‌های سیاسی اسلامی و تأثیر آن‌ها بر سیاست‌گذاری‌های عمومی کمک کند. این همکاری می‌تواند به غنای محتوای علمی و پژوهشی گروه کمک کند و زمینه‌ساز تولید آثار علمی جدید باشد.
۵. فرصت‌های پژوهشی مشترک:
همکاری با بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی می‌تواند فرصت‌های پژوهشی مشترکی را فراهم کند که به دانش پژوهان و پژوهشگران گروه علوم سیاسی این امکان را می‌دهد تا در پروژه‌های تحقیقاتی بزرگتر و معتبرتر شرکت کنند و از امکانات و منابع این بنیاد بهره‌مند شوند.
با توجه به این دلایل، انتخاب بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی به عنوان یک شریک پژوهشی می‌تواند به ارتقاء سطح علمی و پژوهشی گروه علوم سیاسی کمک کرده و به ایجاد روابط علمی مستحکم‌تری منجر شود.
در این سفر، ابتدائا گروه ما به بنیاد پژوهش آستان قدس رضوی مراجعه کرد. در این مرکز، با آثار و دستاوردهای علمی این بنیاد آشنا شدیم. این بازدید به ما این امکان را داد تا با فعالیت‌های علمی و پژوهشی این بنیاد و نقش آن در ترویج فرهنگ مهدویت و انقلاب اسلامی آشنا شویم.همچنین، از نزدیک با پروژه‌ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه آشنا شدیم که تأثیرات مثبتی بر روی دانش پژوهان داشت. پس از بازدید از بنیاد پژوهش، پیش نشست علمی چهارمین اجلاس ملی مهدویت و انقلاب اسلامی با حضور مدیریت این مرکز، جناب آقای دکتر نوروزی و سایر دانش‌پژوهان گروه برگزار گردید. در این نشست، به معرفی این دو مرکز علمی و دستاوردهای آن پرداخته شد. این نشست فرصتی بی‌نظیر برای ارتقاء دانش و تجربیات علمی دانش‌پژوهان گروه علوم سیاسی و همچنین تبادل نظر و بحث در مورد موضوعات مرتبط با مهدویت و انقلاب اسلامی بود و به غنای علمی و فرهنگی شرکت‌کنندگان بود.
در ادامه، نشست علمی چهارمین اجلاس ملی مهدویت و انقلاب اسلامی برگزار گردید. در این نشست، حجت الاسلام و المسلمین شریعتی تبار (عضو گروه انقلاب و تمدن نوین اسلامی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی)، حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمدرضا نصوری (معاونت فرهنگ آموزش و پژوهش بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)) و جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر نوروزی (عضو هیئت علمی و مدیر گروه علوم سیاسی موسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی (ره)) به ارائه سخنرانی پرداختند.
موضوع این نشست، «مقایسه دولت تراز انقلاب اسلامی و مهدویت با نظریه رقیب» بود. اساتید محترم با ارائه مطالب علمی و پژوهشی خود، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداختند و به تحلیل و تبیین تفاوت‌ها و شباهت‌های موجود در این دو رویکرد پرداختند. این بحث‌ها به غنای علمی جلسه افزوده و فضای مناسبی برای تبادل نظر فراهم آورد.
در انتهای جلسه، به نقد و بررسی مطالب ارائه شده پرداخته شد و دانش‌پژوهان فرصت یافتند تا سؤالات خود را مطرح کنند. اساتید محترم با کمال میل به سؤالات پاسخ داده و نکات مهمی را در این زمینه روشن کردند. این تعامل علمی و پژوهشی، به ارتقاء سطح دانش و آگاهی دانش‌پژوهان کمک شایانی نمود و فضایی پویا و فعال را در جلسه ایجاد کرد.
پس از برگزاری نشست علمی، گروه ما به محضر آیت الله علم الهدی (نماینده ولی فقیه در مشهد مقدس) شرفیاب شد. در این دیدار، آیت الله علم الهدی ضمن ارائه تبیینی جامع در رابطه با تحولات اخیر سوریه، به تحلیل ابعاد مختلف این تحولات و تأثیرات آن بر منطقه پرداختند. ایشان با دقت و بصیرت، نکات مهمی را در خصوص وضعیت کنونی سوریه و پیامدهای آن برای جهان اسلام مطرح کردند. همچنین ایشان با بیان نظرات عمیق و تأثیرگذار خود در زمینه‌های علمی و سیاسی، نکات مهمی را مطرح کردند که برای دانش پژوهان و اساتید گروه علوم سیاسی بسیار مفید بود.
1. مرکزیت تفکر آیت‌الله مصباح(ره):
آیت‌الله علم الهدی به مرکزیت تفکر آیت‌الله مصباح(ره) اشاره نموده و تأکید کردند که ایشان به عنوان یک شخصیت علمی و فکری انقلابی، در مبارزه با اندیشه‌های التقاطی و غیرمستند نقش بسزایی دارد. ایشان بر این نکته تأکید کردند که اندیشه‌های علمی و فکری آیت‌الله مصباح(ره) باید مورد توجه قرار گرفته و در برابر تفکرات التقاطی که ممکن است به تضعیف اصول اسلامی منجر شود، گسترش یابد.
۲. احیای اندیشه سیاسی علامه مصباح(ره):
آیت‌الله علم الهدی بر لزوم احیای اندیشه سیاسی علامه مصباح تأکید کردند و بیان داشتند که موسسه امام خمینی (ره) باید در این راستا تلاش کند. ایشان تأکید کردند که اندیشه‌های علامه مصباح نه تنها در زمینه‌های علمی، بلکه در عرصه‌های سیاسی نیز باید گسترش یابد تا نسل جدید با این اندیشه‌ها آشنا شوند و از آن‌ها بهره‌برداری کنند.
۳.مبارزه با اندیشه‌های التقاطی:
آیت‌الله علم الهدی به اهمیت مبارزه با اندیشه‌های التقاطی و غیرمستند توسط علامه مصباح(ره) اشاره نمودند و بیان داشتند که این نوع اندیشه‌ها می‌تواند به تضعیف اصول و ارزش‌های اسلامی منجر شود. ایشان تأکید کردند که دانش پژوهان و اساتید باید در این زمینه هوشیار باشند و به ترویج اندیشه‌های اصیل اسلامی بپردازند.
۴. نقش دانش پژوهان در آینده سیاسی کشور:
ایشان همچنین به نقش دانش پژوهان در آینده سیاسی کشور اشاره کردند و بیان داشتند که دانش پژوهان باید با آگاهی و بصیرت به تحلیل مسائل سیاسی بپردازند و در راستای تحقق آرمان‌های اسلامی و انقلابی تلاش کنند. آیت‌الله علم الهدی تأکید کردند که آگاهی و دانش سیاسی می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا در تصمیم‌گیری‌های آینده خود مؤثر باشند.
۵. تأکید بر پژوهش‌های علمی:
آیت‌الله علم الهدی بر اهمیت پژوهش‌های علمی در زمینه‌های سیاسی و اجتماعی تأکید کردند و بیان داشتند که این پژوهش‌ها می‌تواند به تقویت مبانی فکری و نظری گروه علوم سیاسی کمک کند. ایشان پیشنهاد کردند که دانش پژوهان باید به دنبال تولید آثار علمی و پژوهشی باشند که به تبیین و ترویج اندیشه‌های اسلامی بپردازد.
این دیدار با آیت‌الله علم الهدی، فرصتی ارزشمند برای اساتید و دانش پژوهان گروه علوم سیاسی بود تا از تجربیات و نظرات ایشان بهره‌مند شوند و به درک عمیق‌تری از اندیشه‌های سیاسی اسلامی دست یابند.
در انتهای جلسه، آیت الله علم الهدی به بیان ویژگی‌های شخصیتی آیت الله رئیسی (شهید جمهور محبوب ایران) پرداختند و اخلاص را به عنوان یکی از مهم‌ترین و بارزترین ویژگی‌های ایشان معرفی نمودند. ایشان با اشاره به صداقت و تعهد آیت الله رئیسی به اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی، بر لزوم حمایت از ایشان و تداوم مسیر ایشان تأکید کردند.
این دیدار، فرصتی ارزشمند برای دانش‌پژوهان بود تا از تجربیات و نظرات یکی از شخصیت‌های برجسته دینی و سیاسی کشور بهره‌مند شوند و به درک عمیق‌تری از مسائل روز جامعه دست یابند.
پس از دیدار با آیت الله علم الهدی، گروه ما به زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) مشرف شد. این زیارت، فرصتی روحانی و معنوی برای تمامی اعضای گروه بود و به ما کمک کرد تا با تجدید عهد و تقویت ایمان، به ادامه فعالیت‌های علمی خود بپردازیم.
پس از پایان برنامه‌های دانشگاهی و دیدار با آیت الله علم الهدی، گروه به مدرسه علمیه نورالرضا مشرف شد. در این مکان مقدس، از بیانات ارزشمند حضرت آیت الله واسطی بهره‌مند شدیم. سخنان ایشان نه تنها الهام‌بخش بود، بلکه به ما کمک کرد تا با دیدگاه‌های عمیق‌تر و علمی‌تری در زمینه‌های مختلف آشنا شویم.
پس از این جلسه، از مرکز تحقیقات نورالرضا و کتابخانه این حوزه بازدید کردیم. این مرکز با ارائه منابع علمی و پژوهشی غنی، نقش مهمی در ارتقاء دانش و پژوهش‌های اسلامی ایفا می‌کند. همچنین، با برنامه‌های علمی و تربیتی این حوزه آشنا شدیم که هدف آن‌ها تربیت نخبگان و دانش‌پژوهان در عرصه‌های مختلف علوم اسلامی و انسانی است.
این بازدیدها به ما این امکان را داد تا با فعالیت‌های علمی و پژوهشی در حوزه‌های علمیه بیشتر آشنا شویم و از تجربیات و دانش‌های موجود بهره‌مند گردیم.
در روز دوم اردو، نشست علمی تحلیلی صمیمانه‌ای با حضور اساتید و دانش‌پژوهان برگزار گردید. در این نشست، هر یک از دانش‌پژوهان به ارائه تحلیل‌های خود از تحولات سوریه پرداختند. این تحلیل‌ها، نشان‌دهنده عمق تفکر و پژوهش‌های انجام شده توسط دانش‌پژوهان بود و فضایی مناسب برای تبادل نظر و بحث فراهم آورد.
در نهایت، دکتر نوروزی (مدیر گروه) به جمع‌بندی مطالب ارائه شده پرداخت و به سؤالات دانش‌پژوهان پاسخ داد. این بخش از جلسه، فرصتی برای روشن شدن ابهامات و تبادل نظر بیشتر در مورد موضوعات مطرح شده بود.
در انتهای این جلسه، به دریافت انتقادات و پیشنهادات از سوی دانش‌پژوهان در رابطه با برنامه‌های موسسه و گروه علوم سیاسی پرداخته شد. جناب دکتر نوروزی (مدیر گروه) و دکتر راسحی (دبیر گروه) ضمن تجلیل از پیشنهادات و انتقادات دانش‌پژوهان، برنامه‌ها و وعده‌هایی در جهت ارتقاء و پیشرفت علمی گروه ارائه دادند. این تعامل سازنده، نشان‌دهنده اهمیت نظرات دانش‌پژوهان در بهبود و توسعه برنامه‌های آموزشی و پژوهشی گروه بود.
در روز سوم اردو، گروه ما به پژوهشکده هوا خورشید مشهد رفت و از دستاوردهای این مرکز بازدید کرد. در این بازدید، با راهبردهای علمی و کلان این مرکز جهت ارتقاء توانایی دانشی و انرژی تجدیدپذیر کشور آشنا شدیم. این مرکز با ارائه فناوری‌های نوین و پژوهش‌های کاربردی، نقش مهمی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ایفا می‌کند و ما از نزدیک با فعالیت‌های آن آشنا شدیم.
پس از این بازدید، به دانشگاه فردوسی مشهد رفتیم و از پارک علم و فناوری این دانشگاه دیدن کردیم. در اینجا، با دستاوردهای علمی و پژوهشی این مرکز آشنا شدیم و به تبادل ایده و نظرات پژوهشی پرداختیم. این تبادل نظرها به ما این امکان را داد تا با پروژه‌های نوآورانه و تحقیقات انجام شده در این دانشگاه بیشتر آشنا شویم.
سپس، مدیریت پارک علم و فناوری توضیحاتی در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان این دانشگاه و فعالیت‌های آن‌ها ارائه داد. این توضیحات به ما کمک کرد تا درک بهتری از نقش این شرکت‌ها در توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور پیدا کنیم. پس از آن، از این شرکت‌ها بازدید کردیم و با فعالیت‌های آن‌ها از نزدیک آشنا شدیم.
در نهایت، نشستی علمی جهت تبادل تجربیات و طرح‌های علمی برگزار گردید. در این جلسه، طرح صورت‌جلسه‌ای جهت ارتباطات علمی و پژوهشی در آینده با هیئت علمی گروه علوم سیاسی این دانشگاه تنظیم شد. این نشست به دانش‌پژوهان این فرصت را داد تا سؤالات خود را مطرح کنند و در انتها به سؤالات آن‌ها پاسخ داده شد. این جلسه برای دانش‌پژوهان بسیار پربار و مفید واقع گردید و به تقویت ارتباطات علمی میان گروه ما و دانشگاه فردوسی کمک شایانی کرد.
در انتهای این گزارش، لازم است به برگزاری نظرسنجی در انتهای اردو اشاره کنیم. این نظرسنجی نشان‌دهنده رضایت اکثریت قاطع دانش‌پژوهان از برنامه‌ها و فعالیت‌های برگزار شده بود. بسیاری از دانش‌پژوهان درخواست کردند که این اردوها و جلسات علمی به صورت مستمر ادامه یابد تا بتوانند از تجربیات و دانش‌های جدید بهره‌مند شوند.
ج) دستاورد های اردو
این اردو به عنوان یک فرصت منحصر به فرد، دستاوردهای قابل توجهی را به همراه داشت که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود؛
۱. استحکام روابط بین دانش‌پژوهان با مدیر گروه و اساتید:
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این اردو، تقویت روابط بین دانش‌پژوهان و مدیر گروه و اساتید بود. برگزاری جلسات گپ و تبادل نظر، فرصتی را فراهم کرد تا دانش پژوهان به راحتی نظرات و سوالات خود را با اساتید در میان بگذارند و از تجربیات آن‌ها بهره‌مند شوند. این ارتباطات به افزایش انگیزه و روحیه همکاری در میان دانش پژوهان منجر خواهد شد.
۲. معرفی آثار موسسه امام خمینی (ره) به بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی و دانشگاه فردوسی:
در این اردو، آثار و پژوهش‌های گروه علوم سیاسی به بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی و دانشگاه فردوسی معرفی شد. این اقدام به ایجاد ارتباطات علمی و پژوهشی جدید کمک کرده و زمینه‌ساز همکاری‌های آینده با این نهادهای معتبر خواهد شد. معرفی آثار گروه به این بنیادها، می‌تواند به افزایش اعتبار علمی گروه و جذب حمایت‌های علمی و پژوهشی منجر شود.
۳. استفاده از ظرفیت‌های دکتر نوروزی در مباحث علمی:
حضور دکتر نوروزی به عنوان یکی از اساتید برجسته در این اردو، فرصتی مناسب برای بهره‌برداری از تجربیات و دانش ایشان در مباحث علمی بود. ایشان با ارائه سخنرانی‌ها و کنفرانس های آموزشی، به دانش پژوهان کمک کردند تا با مباحث روز علوم سیاسی آشنا شوند و از دیدگاه‌های ایشان در زمینه‌های مختلف بهره‌مند گردند. این تعامل علمی می‌تواند به ارتقاء سطح علمی دانش پژوهان و توسعه مهارت‌های پژوهشی آن‌ها کمک کند.
۴. طرح‌ریزی برای آینده برای تعامل بیشتر با این نهادها:
یکی از اهداف اصلی این اردو، برنامه‌ریزی برای آینده و ایجاد تعاملات بیشتر با نهادهای علمی و پژوهشی مانند بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی و دانشگاه فردوسی بود. در این راستا، پیشنهاداتی برای برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و همکاری‌های پژوهشی مشترک مطرح شد که می‌تواند به تقویت روابط علمی و پژوهشی بین گروه علوم سیاسی و این نهادها منجر شود.
همچنین، از همکاری و زحمات معاونت آموزش موسسه امام خمینی (ره) در جهت برگزاری این اردو تشکر ویژه‌ای به عمل می‌آوریم. تلاش‌های این معاونت در فراهم کردن شرایط مناسب برای برگزاری این اردو و برنامه‌های علمی، نقش بسزایی در موفقیت این برنامه‌ها داشت.
در پایان، درخواست داریم که چنین اردوهای علمی پرثمر و مفید به صورت مستمر برگزار شود تا دانش‌پژوهان بتوانند به یادگیری و تبادل نظر ادامه داده و از تجربیات سایر مراکز علمی بهره‌مند شوند.